29 Kasım 2009 Pazar

Psilosibin Mantarlar

Strophariaceae familyasına ait iki genus olan Psilocybe ve Panaeolus (Copelandia diye de anılır, bu iki genusun aynı olup olmadığı konusu ise biraz karışık) mantarları içerdiği psilosibin, psilosin, baeositin ve norbaeositin maddeleriyle ünlüdür. Bu maddelerin psikotropik etkisi psikedelik olarak sınıflandırılır. Halk arasında, shrooms, magic mushrooms, sihirli mantarlar, kutsal mantarlar ve teonanácatl ismiyle de anılır. Psilocybe genusuna ait en yaygın türler cubensis, cyanescens ve semilanceata olmakla birlikte Panaeolus genusuna ait campanulatus, subbalteatus en sık kullanımı olan türlerdir. Toplam 180'den fazla türü olan psilosibin mantarların tarihi çok eskilere, Meksika yerlilerine kadar uzanır ve bu mantarlar hâlen en popüler, en çok kullanılan psikedeliklerden biridir. Bu mantarların başka bir psikoaktif mantar genusu olan Amanita ile ilişkisi yoktur. Amanita genusuna ait mantarların deliriant etkisi içerdiği ibotenik asit ve muskimol maddelerinden dolayıdır ve bu mantar genusu Asya ve Kuzey Avrupa'da eski bir tarihe sahiptir.

Psilosibin mantarların etkisi genellikle yarı sentetik bir halüsinojen olan LSD ile karşılaştırılır. LSD üzerinde en çok araştırma yapılmış psikoaktif maddelerden biri olduğu için birçok halüsinojenin etkisi LSD ile karşılaştırılarak söylenir. Psilosibin mantarların etkisi fiziksel, görsel ve algısal değişikliklere neden olur ve LSD'den daha kısa sürelidir. Hemen hemen bütün psilosibin mantar türleri küçük, kahverengi ya da gri olduklarından psikoaktif olmayan, yenmeyen, zehirli mantarlarla kolayca karıştırılabilirler. Bu durum psilosibin mantar toplayıcılığını zor, tehlikeli ve zararlı bir hâle sokar. Psilosibin mantarlarların çoğunun en ayırt ediciği özelliği çürük ve eziklerinin mavi olmasıdır.

Bünyenin kuvvetine, vücut ağırlığına ve kullanılan mantarın türüne bağlı olarak keyif verici kullanım dozu (dinî ve seremonik kullanımlar da bu gruba dahil) 1-5 gram (kurutulmuş) arasında değişir. Mantarlar kurutulmamış olarak yendiklerinde ise, ağırlıklarının yaklaşık olarak %90'ı su olduğu için, kullanım miktarı yaklaşık olarak 10 kat fazladır (10-50 gram). Türden türe mantarın büyüklüğü ve ağırlığı değiştiği için bir doz için kaç tane mantar gerektiği konusunda kesin bir şey söylenemez. 2009 itibarıyla fiyatı 1/8 ons (yaklaşık 3,5 gram) için 20-40$ arasında, 1 ons (yaklaşık 28 gram) için 100-250$ arasında değişir. İçerdikleri psilosibin ve psilosin nedeniye ABD'de kullanımı, alımı, satımı vs. yasaklanmıştır. ABD ormanlarında doğal olarak yetişen bu mantarları dünyanın birçok yerinde doğal habitatında bulmak mümkündür. Birkaç türün ev ortamında yetiştirilmesi ise çok pahalı olmayan bir teraryum ve basit teknikler ile mümkündür. Günümüzde keyif verici kullanılan mantarların büyük çoğunluğu yetiştirilmiş mantarlardır.

Bu mantarlar binlerce yıldır Orta ve Güney Amerika bölgelerindeki yerliler tarafından tüketilegelmektedir. Yerlilerin mantar kullandığına dair ilk kayda 16. yy.da İspanyol bir papazın yazılarında rastlanır. Kayıtta Azteklerin mantar ve peyote kullandığı yazmaktadır. Peyote gene bir psikedelik olan meskalin içeren küçük, iğnesiz bir kaktüstür ve Kuzey Meksika ile Güneybatı Amerika yerlileri tarafından geniş bir kullanım alanına sahiptir. 1957'de Wasson kendi deneyimini Life Magazine isimli dergide yayımlayarak bir ilk olmuştur. 60'ların ortalarına doğru psilosibin maddesi mantardan kimyasal metotlarla ayrıştırılmaya başlanmıştır. 1968 senesinde psilosibin mantarlar ABD'de yasaklanmıştır.

Yaşanan deneyim trip (yolculuk) ya da mantarlamak (shrooming) olarak adlandırılır. Etkisinin kendisini göstermeye başlaması süresince (onset) bir çeşit anlatılamaz önsezi ve endişe duyguları cereyan edebilir. Bu esnada psilosine göre daha kararlı bir molekül olan psilosibin vücutta bozunarak psilosine dönüşür. Vücuda enerji gelir ve şeyler olduğundan farklılaşmaya başlar. Bu farklılık görsel bir farklılıktan çok ilgi çekicilik ve garipseme hisleriyle ortaya çıkar. Etkileri artmaya başlayınca birçok çeşit algı değişiklikleri görülür; gözbebeği büyür, görsel ve düşünsel hareketlilik artar, daha önce hiç edinilmemiş perspektiflerden dünyaya bakılır, bir şeyin iç yüzünü kavrama hissi ortaya çıkar, duygular hızla değişebilir, birçok şey ortada neden yokken komik gelmeye başlar, şaşırma ve paranoya durumları da gözlemlenebilir. Mantar kullanımıyla evrensel bir anlayışa ve ruhsal farkındalığa doğru yol aldıklarını söyleyen deneyimli kullanıcılar vardır. Gözler kapatıldığına görsel halüsinasyonlar çok yaygındır, gözler açıkken görülen halüsinasyonlar daha yüksek dozlarda görülür.

Onset süresi mantarın dozuna ve kaç saat önce yemek yendiğine göre değişmekle birlikte genellikle 30-60 dk. arasında değişir, seyrek olarak bu sürenin 2 saate kadar çıktığı görülmüştür. Mantarın birincil etkileri 4-6 saat arasında sürer. Birçok insan için bu süreyi 2-6 saat arasında değişen, uyumayı engelleyen ve gündelik algıdan farklı bir algı durumuyla beraber gelen bir süreç takip eder, fakat bu süreçte etkiler trip olarak adlandırılmayacak kadar azdır.

Birçok insan mantar kullanımı esnasında mide bulantısı sorunuyla karşılaşır ve yüksek dozlar söz konusu olduğunda bazen kusulur. Öteki negatif etki ise şiddetli bir endişe durumu ya da istenmeyen düşünceler veya görüntülerle karşılaşma ihtimali olabilir. Mantarlar, LSD'ninkilerden daha düşük bir derecede olmakla birlikte, kişinin hayat ve gerçeklik anlayışında güçlü ve kalıcı değişikliklere yol açabilir. Yüksek dozlar set-and-setting tabir edilen ortam koşulları (müzik, sıcaklık, eldeki görüntülü materyaller, deneyimin kiminle birlikte yapıldığı vs.) ile birleştiğinde çok kuvvetli psikoaktif bir deneyime götürebilir. Yakın geçmişte yaşanmış etkileyici olaylar tribin seyrini azımsanamayacak ölçüde etkileyebilir. Tripten birkaç gün öncesine kadar yaşanmış kötü olaylar tripte yeniden daha kuvvetli olarak canlanabilir. Bunlar gibi olası kötü etkilere karşı hazırlıklı olmak önerilir, deneyimli kullanıcılar bu gibi durumlardan kolaylıkla sıyrılabilir.

Kontraendikasyonlar:

1. Hiçbir tür taşıt kullanmayın.
2. Vücudunuzda MAOI (monoamin oksidaz inhibitörü) varsa bu, mantarın şiddetini büyük oranda artıracaktır. MAOI'ler genellikle antidepresan ilaçlarla bulunur. Nardil (fenelzin), Parnate (tranilsipromin), Marplan (izokarboksazid), Eldepryl (l-deprenil) ve Aurorex ya da Manerix (moklobemid) MAOI içeren ilaçlardan birkaçıdır. Güney Amerika yerlileri tarafından kullanılan, çok kuvvetli psikedelik bir şurup olan ayahuaska da MAOI içerir (harmin ve harmalin). Bir ilaç kullanıyorsanız ve MAOI içerip içermediğinden emin değilseniz doktorunuza danışın.
3. Günlük hayatta psikolojik bunalım hâlinde ya da duygusal olarak kendinizi kötü hissettiğiniz bir dönemdeyseniz mantar ve benzeri psikedelikleri kullanırken dikkatli olun.
4. Ailenizde şizofreni varsa ya da herhangi bir psikolojik rahatsızlıktan şikâyetçiyseniz mantar kullanırken çok dikkatli olmalısınız zira mantarların gizli psikolojik rahatsızlıkları tetiklediği bilinmektedir.

Mantarlar ne fiziksel ne psikolojik bağımlılığa sebep olur. Çoğu kullanıcı mantar kullanımından sonra bir süre mantar kullanma isteklerinin düştüğünü hatta hiç kalmadığını belirtir. Mantar kullanımından sonra kısa süreli bir tolerans periyodu olur, örneğin iki gün üst üste mantar kullanılırsa ikinci gün neredeyse hiçbir şey hissedilmez fakat bu tolerans etkisi 5-7 gün sonra kaybolur.

Kaynak: www.erowid.org

10 yorum: